Nguồn: Eurocities – Đăng ngày 18/11/2021
Tác giả Wilma Dragonetti (Eurocity Writer)
Biên dịch: Quỳnh Lê – Biên tập: Phạm Thủy Tiên
Có phải đã có ít nhất một lần trong đời, bạn đã ước rằng trường học sẽ bất ngờ bị đóng cửa không? Hai năm vừa qua (tính đến năm 2021) đã hiện thực hóa ước mơ đó và thậm chí biến nó thành cơn ác mộng. Một nghiên cứu của UNESCO đã chỉ ra rằng kĩ năng đọc của 100 triệu trẻ em sẽ ở dưới mức thông thạo tối thiểu do ảnh hưởng của việc đóng cửa trường học và hơn 25 triệu trẻ em có nguy cơ bỏ học.
Đột ngột đưa việc dạy học lên trực tuyến trong khi chúng ta chưa kịp phát triển bộ kĩ năng, công cụ và kiến thức cần thiết đã đẩy giáo viên và học sinh vào một thế giới hoàn toàn mới. Sự gián đoạn này đã ảnh hưởng không những đến chương trình học mà còn sức khỏe thể chất lẫn tinh thần của học sinh và giáo viên, và thậm chí gia tăng sự bất bình đẳng.
Mặc dù vẫn còn nhiều việc cần phải làm để thu hẹp khoảng cách kĩ thuật số và khiến giải pháp học trực tuyến tiếp cận dễ dàng với tất cả mọi người, tại một số thành phố trên thế giới, các phương thức mới đang được nghiên cứu để giúp việc học trực tuyến thông qua các nền tảng số như Zoom trở nên gần gũi hơn.
Công cụ thực tế ảo (Virtual Reality – VR)
Thời điểm đại dịch xảy ra đã khiến cho việc số hóa giáo dục trở thành giải pháp duy nhất lúc bấy giờ. Tuy nhiên, ngay từ trước đó, tại thành phố Kungsbacka (Thụy Điển), một số giải pháp thử nghiệm sử dụng thực tế ảo (VR) cho giáo dục từ xa với dự án Inclubit-360 (1) đã được đề xuất, hướng đến đối tượng là học sinh khiếm khuyết về thể chất hoặc tinh thần, bị bệnh hoặc gặp phải những khó khăn khác khiến họ không thể đến trường.
“Mỗi đứa trẻ đều cần được đến trường” – Lèv Grünberg, nhà phát triển tại Số hóa để Học tập (Digitization for Learning) cho Đô thị Kungsbacka. “Đây là quyền con người, được áp dụng đồng thời cho trẻ em không thể đến trường vì nhiều lí do nói riêng.”
Trải nghiệm thực tế ảo được cho là sẽ tạo ra nhiều tương tác và giúp học sinh nhập vai hơn so với việc phải học trong một lớp học trực tuyến đơn thuần, và do đó sẽ khiến cho những học sinh ở nhà cảm thấy được kết nối hơn. Với công nghệ thực tế ảo này, trải nghiệm học tập từ xa sẽ được đẩy đến một chiều hướng hoàn toàn mới. “Bạn dường như đang bước vào một lớp học thực sự và có thể nghe thấy hoặc thậm chí trao đổi với các bạn khác như thể bạn đang ở đó vậy”, Grünberg nói.
Trên thực tế, học sinh ở nhà sẽ đeo tai nghe VR, trong khi giáo viên trong lớp sẽ thiết lập một camera 360 độ. Thông qua trình duyệt của mình, học sinh có thể theo dõi toàn cảnh 360 độ không gian của lớp học, nhờ đó họ có thể tương tác với giáo viên và bạn học của mình ngay trong thời gian thực.
Thí nghiệm thực tế ảo
Cho đến nay đã có hai học sinh của hai trường tiểu học tham gia vào thí nghiệm này trong khóa học mùa xuân năm 2021. Có thể sẽ là quá sớm để nói về hiệu quả của phương pháp này và cũng cần tiến hành thêm nhiều thí nghiệm để đi đến khẳng định cuối cùng, tuy nhiên, Grünberg đảm bảo rằng “phản hồi ban đầu của các học sinh này rất tích cực”.
“Cũng có nghiên cứu chỉ ra rằng video 360 độ giúp cho bệnh nhân mắc các chứng ám ảnh (phobias) có thể sử dụng phương pháp này giống như một cách thức hỗ trợ hồi phục”, Grünberg giải thích. “Chúng tôi đang đặt những viên gạch đầu tiên với Inclubit-360 và chúng tôi đang háo hức trông chờ kết quả của nhóm nghiên cứu từ trường Đại học Công nghệ Chalmers – nơi đang thực hiện nghiên cứu trên học sinh trung học”.
Thí nghiệm tại Kungsbacka đã chỉ ra rằng các học sinh tham gia đã có sự tiến bộ khi các em tham gia lớp học đều hơn và có trải nghiệm học tập tốt hơn. Bên cạnh việc nhận phản hồi trực tiếp từ học sinh, thí nghiệm còn khảo sát đội ngũ chăm sóc sức khỏe cho học sinh, giáo viên đứng lớp và phụ huynh.
Giải pháp tại nhà
Điều khiến cho Inclubit-360 độc đáo đó là nó không sử dụng những sản phẩm thị trường sẵn có, bởi lẽ chúng không đạt tiêu chuẩn GDPR (General Data Protection Regulation – Quy định chung về bảo mật thông tin – ND). Sau khi phát triển một hệ thống Đánh giá tác động xử lý dữ liệu cá nhân (Personal Data Processing Impact Assessment – DPIA), các cán bộ bảo vệ dữ liệu của thành phố, các cơ quan quản lý trường mầm non, tiểu học, trung học phổ thông và thị trường lao động đã đưa ra quyết định về một hướng đi riêng biệt. “Đảm bảo rằng không có dữ liệu nào được ghi lại hoặc lưu trữ trong và sau khi diễn ra buổi học là mục tiêu tối thượng của Inclubit-360 để đảm bảo tiêu chuẩn GDPR và từ đó giúp bảo vệ học sinh tốt hơn”, Grünberg nói.
Giải pháp của thành phố Kungsbacka được dựa trên một phần mềm hoàn toàn mới do Rise và đội ngũ của thành phố hợp tác phát triển. Phần mềm này được lưu trữ trên một máy chủ cục bộ, không phụ thuộc vào các dịch vụ đám mây, không lưu trữ dữ liệu, và do đó, việc thu âm chương trình không thể xảy ra.
Phần mềm này cũng giúp giải quyết một vấn đề phổ biến khác xảy ra trong quá trình phát sóng trực tuyến. Các kênh phát trực tiếp như Youtube hoặc Facebook sẽ có độ trễ khoảng 20-30 giây, do đó học sinh sẽ không có cảm giác họ đang tương tác với thời gian thực. Trong khi đó, phần mềm Inclubit-360 có độ trễ chỉ khoảng 1 giây, giúp cho tương tác trở nên tức thì và cho cảm giác chân thực hơn.
Tuy nhiên, dự án này cũng có một số mặt hạn chế, điểm lớn nhất có thể kể đến là hiện nay, mỗi lớp chỉ có một học sinh có thể tham gia thông qua tai nghe thực tế ảo. Do đó, các phát triển trong tương lai sẽ nhằm mục đích tăng số lượng người dùng và tích hợp Powerpoint cùng với một số công cụ kỹ thuật số khác vào lớp học.
Cải tiến, nhân rộng và vươn xa
Thành phố của bạn đang bắt đầu có ý tưởng tham gia vào trải nghiệm thực tế ảo này hay không? Hiện nay, Kungsbacka đã phát triển phần mềm dưới dạng mã nguồn mở và có mặt trên GitHub. Họ cũng sẵn lòng trao đổi kinh nghiệm với bất cứ thành phố nào có hứng thú muốn biết thêm về quy trình này.
Trong khi dự án vẫn đang được tiếp tục thử nghiệm và cải tiến giải pháp cho giáo dục từ xa, đội ngũ ở Kungsbacka vẫn đang tiếp tục nghiên cứu mở rộng ý tưởng này cho nhiều lĩnh vực khác. “Bên cạnh trường học, giải pháp này chắc chắn sẽ cần thiết cho các dịch vụ chăm sóc, viện dưỡng lão, phỏng vấn, nghiên cứu và hơn thế nữa”, Grünberg tự hào nói.
Tính đến thời điểm hiện tại, họ đã đề xuất áp dụng phương án này tới Cơ quan Sáng tạo Thụy Điển (Swedish Innovation Agency) – Vinnova để thực hiện một số dự án thí điểm công nghệ cho các sản phẩm sân khấu. Mục đích của việc này là dùng Inclubit-360 để phát trực tuyến các sự kiện trong thời gian thực cho khán giả tham gia từ xa. Những lợi ích kì vọng là tiếp cận được nhiều khán giả hơn và tạo ra những cách thức mới mẻ hơn trong việc sáng tạo văn hóa.
(1) Inclubit-360 là một sự hợp tác giữa đô thị Kungsbacka, Rise (Viện nghiên cứu Thụy Điển) và đô thị Eskilstuna. Sáng kiến và ý tưởng này đến từ Kungsbacka. Rise phát triển phầm mềm. Phần mềm được kiểm định tại các trường tiểu học ở Eskilstuna.
EduThoughts 