Biên dịch: Công Tịnh – Biên tập: Phan Trà Khúc
Đăng bởi: insidehighered.com ngày: 05/06/2023
Công nghệ hứa hẹn có thể giúp học sinh có hoàn cảnh khó khăn phát triển các kỹ năng cần thiết để thành công. Nhưng AI cũng mang theo nguy cơ làm mở rộng khoảng cách trong giáo dục nhiều hơn so với bất kỳ công nghệ nào khác trước đây.
Khi nói tới trí tuệ nhân tạo, các giảng viên đến từ nhiều ngành khác nhau đã trải qua một năm đầy thách thức. Nhiều giảng viên đã phải thiết kế lại các bài tập và đưa ra các chính sách mới cho lớp học của mình trong bối cảnh xuất hiện các công cụ AI tạo sinh. Nhiều người khác đã phải thiết kế, thực hiện hoặc tham gia các hội thảo tập trung vào việc sử dụng AI trong dạy và học. Một giảng viên đã phê vào bài của sinh viên rằng “tôi sẽ không chấm điểm cái thứ rác rưởi từ GPT này”. (Không thể phủ nhận rằng hậu quả của lời phê này sẽ kéo dài).
Bước tiến lớn về AI trong năm 2023 khiến các giảng viên phải vật lộn với một nghịch lí. Một mặt, các mô hình ngôn ngữ lớn có thể cung cấp sự hỗ trợ cần thiết cho sinh viên bằng cách củng cố các kỹ năng sáng tạo, nghiên cứu, viết lách và giải quyết vấn đề. Học sinh khuyết tật cũng được hưởng lợi từ AI, chẳng hạn như được cung cấp các chức năng hỗ trợ riêng biệt. Mặt khác, các thuật toán lại tiếp tục tạo ra sự thiên vị mang tính hệ thống và có khả năng nới rộng khoảng cách giáo dục nhiều hơn so với bất kỳ công nghệ nào khác trước đây.
“Có hai trường phái suy nghĩ, mọi dữ liệu đều thiên vị và bạn cần sử dụng công cụ một cách có đạo đức và trách nhiệm”. Belkacem Karim Boughida, trưởng thư viện tại Đại học Stony Brook chia sẻ thêm ông là người với vị thế trung lập.
Khoảng cách về kiến thức AI
Một vài sinh viên đã có được kỹ năng lập câu lệnh tinh vi?cho các công cụ xử lý ngôn ngữ tự nhiên để nhận được kết quả tốt hơn. Phần còn lại thì có ít kinh nghiệm trong việc trò chuyện với máy móc.
“Ta có thể nói rằng hiện tại những người giàu đang ngày càng trở nên giàu hơn, một vài người biết rõ họ đang làm gì thật sự có thể khiến những công cụ này có ích, còn ngược lại sẽ phải tụt lại phía sau”. Lewis Ludwig, Giáo sư toán học và giám đốc của trung tâm Sư phạm và Học tập tại Đại học Denison nói.
Học sinh đôi khi cảm thấy tự tin vào phần làm bài của AI hơn là của chính bản thân họ, kết quả là một số sinh viên sẽ bỏ ít công sức trong việc uốn nắn kết quả đầu ra của công cụ AI. Laura Dumin, giáo sư tiếng Anh kiêm giám đốc chương trình viết kỹ thuật tại Đại học Central Oklahoma, cho biết.
Chat GPT được phát hành vào cuối năm 2022 khi học sinh đang ở giữa năm học. Bắt đầu vào mùa Thu này, khi bắt đầu năm học mới, các sinh viên sẽ nhập học vào các trường khác nhau. Trong khi một số sinh viên đã có hiểu biết tường tận về AI, theo một báo cáo năm 2023, những sinh viên khác đến từ các tiểu bang phần lớn là nông thôn của Hoa Kỳ, bao gồm West Virginia, Alaska, Mississippi và Arkansas, có thể trình độ hiểu biết về kỹ thuật số sẽ hạn chế do chất lượng, độ trễ và khả năng truy cập internet kém ở các khu vực địa lí nơi họ sống.
Ngay cả những người đến từ các bang có xếp hạng cao về băng thông rộng cũng có thể gặp bất lợi về mặt kỹ thuật số. Ví dụ, California xếp hạng cao, nhưng 40 phần trăm sinh viên Latinh trong tiểu bang không được truy cập băng thông rộng đáng tin cậy.
Hơn nữa, trong khi một số sinh viên năm nhất đến từ từ các trường trung học cấm sử dụng công cụ AI, một số sinh viên khác lại từ các trường đã cung cấp và hướng dẫn các em tiếp xúc với công nghệ này trong lớp học. Ví dụ, ở Úc, hầu hết các trường công lập đều cấm Chat GPT, điều này làm dấy lên lo ngại về sự khoảng cách kỹ thuật số giữa học sinh trường công và trường tư ở đây. Ngay cả ở Hoa Kỳ, nhiều sinh viên có quyền truy cập nhanh vào các công cụ giống như Chat GPT trên điện thoại di động, trong khi những người khác không sở hữu máy tính xách tay hoặc điện thoại di động.
“Chúng ta sẽ thấy sự phân tầng giữa những người đã biết cách sử dụng AI và những người không biết, những người hiểu về mặt hại và những người mới tham gia,” Dumin nói. “Đó là một mối lo lớn về bình đẳng.”
Các công cụ AI – giá phải trả
Emily Isaacs, giám đốc điều hành của Văn phòng vì sự tiến bộ của giảng viên và giáo sư môn viết tại Đại học Bang Montclair, nói với Inside Higher Ed: “Muốn sử dụng AI tốt phải trả phí.” Tại Montclair, gần một nửa số sinh viên là người nhận Pell Grants, nghĩa là họ đến từ gia đình có thu nhập thấp, và gần một nửa số giảng viên dự bị. Cả sinh viên và giảng viên đều gặp áp lực về tài chính. Tôi nghe sinh viên tự hỏi là họ có nên bỏ tiền ra cho các công cụ AI này không?”
“Khả năng tiếp cận không bình đẳng của sinh viên đối với các phiên bản cao cấp của công nghệ giáo dục cũng tương tự như các bất bình đẳng khác mà tôi quan sát hàng ngày tại trường học” , theo lời của cô Isaacs.
“Sinh viên có ô tô có thể đến trường dễ dàng hơn nhiều so với sinh viên đi ba chuyến xe buýt từ nhà của họ ở Newark đến trường của chúng tôi,” Isaacs nói. Để thúc đẩy sự công bằng, Isaacs muốn thấy các sản phẩm giáo dục được hỗ trợ bởi AI được cung cấp dưới dạng tài nguyên giáo dục mở. Với viễn cảnh đó, cô ấy tự hỏi liệu chi phí có thể được gộp thành học phí và lệ phí hay không, chẳng hạn như tất cả sinh viên của Montclair State đều được cấp quyền truy cập vào phần mềm độc quyền khác.
Trong trường hợp các trường không có chính sách công bằng, vài học giả nhìn thấy vai trò của các đơn vị hoặc phòng ban của họ có thể đảm nhiệm trên con đường phía trường.
Boughida nói: “Các thư viện học thuật có thể sẽ giải quyết vấn đề trên. “Nó sẽ giống như việc truy cập tạp chí giáo dục… Tuy nhiên, không phải trường đại học nào cũng có khả năng chi trả cho việc này… do đó, nó lại tạo ra thêm khoảng cách kỹ thuật số.”
Isaacs cho biết, cho đến khi các trường đại học phát triển các chính sách giải quyết sự bất bình đẳng, những giáo sư khuyến khích sử dụng các công cụ AI nên lưu tâm đến chi phí mà họ yêu cầu sinh viên phải chịu.
Các công cụ Chat Bot nhạy cảm văn hóa
Colin Bjork, giảng viên cao cấp tại Đại học Massey ở New Zealand, gần đây đã nói chuyện với một giám đốc điều hành của Microsoft, người đã gọi các ngôn ngữ không phải tiếng Anh, bao gồm cả ngôn ngữ nói và ngôn ngữ bản địa, là “các trường hợp biên”—một thuật ngữ để mô tả các trường hợp hiếm gặp khiến máy tính bối rối. Đó là bởi vì các mô hình ngôn ngữ lớn được đào tạo trực tuyến bằng bộ dữ liệu thường bằng tiếng Anh Mỹ chuẩn. Vì lý do này, kết quả đầu ra của AI thường không đại diện cho chiều sâu và bề rộng của trải nghiệm đa văn hóa và đa ngôn ngữ của nhiều sinh viên.
“Chúng tôi cố gắng dạy học sinh tìm ra tiếng nói của mình,” Dumin nói. Cô ấy đưa ra ví dụ về những sinh viên nói tiếng Anh bản ngữ của người Mỹ gốc Phi hoặc tiếng Anh Appalachian, có thể xem văn bản chung chung do AI tạo ra có giá trị hơn văn bản của họ. “Chúng ta có thể mất đi một số tính đa dạng của chữ viết và âm thanh. Điều đó sẽ thực sự rất buồn.”
“Tiếng anh của người Da đen cũng quan trọng”, Chi Luu, nhà ngôn ngữ học thường trú của Nhật báo JSTOR, gần đây đã viết. Luu ủng hộ việc “đổi mới không ngừng” của các ngôn ngữ, ngay cả khi nó chứa đựng sự khác biệt phong phú giữa các vùng và tầng lớp. Sự đổi mới của các ngôn ngữ kể các câu chuyện về nhập cư, biến đổi và tạo ra dấu ấn trong Tiếng anh tiêu chuẩn bằng cách “chuyển hóa tự nhiên vào ngôn ngữ nghệ thuật, âm nhạc, thơ ca, kể chuyện và truyền thông xã hội”. Nhưng đôi khi việc loại bỏ nó có thể tác động tiêu cực đến những người nói nó, bao gồm phỏng vấn công việc, cho thuê căn hộ và tương tác với cảnh sát, Luu viết.
Nhiều học giả lo ngại rằng các mô hình ngôn ngữ lớn được đào tạo dựa trên sự thiên vị cố hữu của Internet.
Lance Eaton, giám đốc sư phạm kỹ thuật số tại College Unbound (Chương trình cấp bằng cử nhân của College Unbound được thiết kế dựa trên chương trình giảng dạy dựa trên dự án, sở thích và cá nhân hóa), một cơ sở giáo dục sau đại học tập trung vào những người học trưởng thành đã phải đối mặt với những rào cản đáng kể để theo học đại học, cho biết: “Điều đó sẽ bình thường hóa kỳ vọng rằng mọi người khác cần phải thay đổi để trông giống thiên kiến có sẵn của mô hình máy ngôn ngữ tạo sinh AI này”..
Những Chatbots có thể trao quyền
Người học ngôn ngữ có thể sử dụng các công cụ viết AI để học từ vựng, thành ngữ, ngữ pháp, v.v. Tương tự như vậy, những cá nhân có sự khác biệt thần kinh khiến họ gặp khó khăn trong môi trường xã hội và những người sợ sự phán xét từ đồng nghiệp của họ cũng có thể được hưởng lợi. Các Bot Chat là những đối tác trò chuyện lão luyện, và trò chuyện với chúng mang đến một cách thử nghiệm ít rủi ro. Đổi lại, điều đó có thể hỗ trợ sự tự tin của người học.
Eaton nói: “Có thể đặt câu hỏi về bất cứ điều gì thực sự rất hiệu quả. “Bạn không cảm thấy sự phán xét từ máy tính.”
Thực hành nghệ thuật trò chuyện có thể nâng cao khả năng vận động xã hội, đặc biệt đối với những người khuyết tật về giao tiếp. Ví dụ: Fiona Given, một luật sư sống chung với bệnh liệt cơ, thường tiết kiệm khi viết tin nhắn bằng các công nghệ trước khi có Chat GPT, theo một bài báo trên The Conversation. Tuy nhiên, cô vẫn lo ngại rằng những câu trả lời tối giản của mình có thể bị coi là “cục cằn, nếu không muốn nói là thô lỗ”. Given nhận thấy, Chat GPT, giúp bổ sung thêm phần lịch sự vào email, giúp tiết kiệm thời gian của cô ấy và thể hiện sự chuyên nghiệp.
Tăng cường các AI-trợ lý sự nghiệp
Nhiều nhà tuyển dụng yêu cầu các ứng viên viết và nộp thư giới thiệu khi ứng tuyển, ngay cả khi những công việc mà họ ứng tuyển không yêu cầu thư giới thiệu.
Ludwig của Denison cho biết: “Cách bạn phải thể hiện bản thân, ngôn ngữ, sắc thái mà bạn phải sử dụng… [hầu hết] thời gian không liên quan gì đến công việc thực tế mà bạn đang ứng tuyển,”
Trong suốt 21 năm làm việc tại trường cao đẳng nghệ thuật tự do Ohio, Ludwig đã tham gia vào nhiều ủy ban tuyển dụng giảng viên, đặc biệt là cho khoa toán. Vào thời điểm đó, anh ấy và các đồng nghiệp của mình đã đánh giá cao thư xin việc của các ứng viên.
Ludwig nói: “Có lẽ chúng ta đã đánh giá sai một vài điều như là:“Nếu mọi người chỉ viết không giỏi hoặc viết sai mục đích… thì họ sẽ không thành công trong việc xin việc.”
Shiladitya (Raj) Chaudhury, giám đốc điều hành của Trung tâm Học tập Đổi mới tại Đại học Nam Alabama, cũng đã tham gia vào các ủy ban tuyển dụng mà ông nhận thấy sự thiên vị giữa những người đánh giá một phần là do ngôn ngữ.
Chaudhury cho biết các công cụ viết AI “có thể giúp chuẩn hóa văn phong, làm giảm ảnh hưởng tiêu cực trong việc ứng tuyển công việc đối với những người viết nội dung thư xin việc thì tốt nhưng cách diễn đạt thì chưa đúng tiêu chuẩn”.
Nhiều nhà tuyển dụng vẫn tiếp tục yêu cầu thư xin việc cho các vị trí đang tuyển dụng. Sự hỗ trợ của AI trong các đơn xin việc “có thể mở ra cánh cửa cho những người trước đây không đến được vòng phỏng vấn,” Dumin nói.
Tuy nhiên, các chuyên gia nhân sự lại có ý kiến khác nhau về việc sử dụng hỗ trợ AI trong các đơn xin việc. Một số coi đó là một “kỹ năng có thể được đề cao”, trong khi những người khác coi đó là một “công cụ vi phạm thỏa thuận”.
AI tiết kiệm thời gian
Rất ít giáo sư đại học được đào tạo về sư phạm. Đối với các giảng viên mới, có kinh nghiệm giảng dạy tối thiểu, các công cụ AI tạo sinh có thể hữu ích.
Dumin nói: “AI có thể giúp các giáo viên xây dựng hình thức giáo án của mình vững chắc hơn”. “Nếu bạn có một kế hoạch học tập rõ ràng, được xây dựng dựa trên những gì bạn cảm thấy đây là một phương pháp sư phạm tốt, thì bạn sẽ tự tin hơn khi đến lớp”.
Dumin đã xem qua các bài học được tạo ra bởi AI, bao gồm các đồng nghiệp có sử dụng bản trả phí của Chat GPT, được cho là “tốt hơn nhiều với phiên bản miễn phí”. Dumin “cực kỳ lạc quan” và “không thể không ấn tượng” với kết quả – những cụm từ khiến cô bật cười và cho thấy sự mâu thuẫn xung quanh các cuộc trò chuyện về AI trong giáo dục.
Đối với những sinh viên hoặc giáo viên gặp khó khăn với các kỹ năng điều hành hoặc thiếu thời gian, các công cụ AI có thể hỗ trợ sắp xếp thứ tự ưu tiên các nhiệm vụ, sắp xếp thông tin hoặc tạo lịch trình. Theo một báo cáo của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, AI cũng có thể phân bổ lại 20 đến 30% thời gian của giảng viên khỏi các nhiệm vụ hành chính thông thường và hướng tới các hoạt động hỗ trợ việc học tập của sinh viên. Trong một số lĩnh vực mà các ứng viên thường đưa ra lí do mệt mỏi và kiệt sức do khối lượng công việc hành chính không thể quản lí nổi, thì AI có thể tạo ra sự khác biệt đáng kể.
Trong khi chờ đợi, các nhà giáo dục và các nhà hoạch định chính sách đang nỗ lực tiến hành các thiết kế để tối đa hóa công bằng và giảm thiểu thiên kiến trong AI. Văn phòng Chính sách Khoa học và Công nghệ của Nhà Trắng đã công bố Kế hoạch chi tiết cho Dự luật về Quyền AI vào năm 2022, trong đó hình dung một tương lai mà các thuật toán có tích hợp chỉ số công bằng.
Sau đó, vào tháng trước, Văn phòng Công nghệ Giáo dục của Bộ Giáo dục Hoa Kỳ đã công bố một báo cáo cung cấp thông tin chi tiết và đề xuất về AI trong dạy và học. Bản báo cáo dài 71 trang, nhưng nếu được xuất bản, thông điệp của nó có thể được rút gọn thành năm từ sau: “Tập trung vào con người.”
EduThoughts 